Zeven weken...

Zeven weken ben ik alweer onderweg. Zeven weken onder de Kenianen. Mensen met een andere cultuur, andere mentaliteit, andere communicatiestijl, andere zorgen, andere levenshouding… En andere huidskleur, waar hier veel meer waarde aan wordt gehecht dan je lief is…

Vorige week ging zoals ik al zei met ups en downs. Een ‘down’ op maandag, toen ik me afvroeg hoe ik de dagen ook alweer nuttig door moest komen (hoe Nederlands…) een ‘up’ de dagen daarna, toen ik genoot van het hier zijn: van de enorme hoeveelheid liefde die ik van de kinderen ontvang, de vele vrije tijd, de gesprekken met de aunti’s… Zaterdag voelde ik me zo ingeburgerd dat ik besloot rasta’s te laten maken (vlechtjes). Na ruim anderhalf uur zitten terwijl de kinderen me uitlachten of aanstaarden, zaten ze er eindelijk in. Ik kon mezelf gaan bewonderen in de spiegel. ‘Aunti rasta’ had gezegd: “Good for a change”, en ik geloof dat ik het daar wel mee eens was. Leuk voor de verandering. Maar mooi? Nee… Niet echt… Maar de kinderen en aunti’s vonden het allemaal fantastisch, en wisten me tot aan maandagavond te overtuigen de vlechtjes in te houden…

Het begon zaterdagavond, toen de stroom was uitgevallen, en ik absoluut niet de behoefte had om bij de jongens te blijven om liedjes met ze te zingen, en ik in stilte boos was op aunti Lea die me vol enthousiasme had gevraagd dat te doen. Ik wilde gewoon alleen zijn en naar bed. Die nacht sliep ik slecht door de pijnlijke vlechtjes op mijn hoofd, en zondagochtend was ik dan ook moe en chagrijnig… In de kerk ging de preek over betrokkenheid en naastenliefde en was ze weer opzettend op de plaatselijke bevolking gericht, waardoor ik alleen maar kon denken: was ik maar weer thuis. Met heel veel behoefte aan Nederland liep ik terug naar Happy Rock, en daar was tot mijn verrassing Nel met een Nederlands gezin…! Lekker om even met een Nederlandse studente te praten… Ze deed me beseffen hoeveel ik veranderd ben de afgelopen weken.
De rest van de middag heb ik aan de verslagen gewerkt en met Harmen gemaild… Nog anderhalve week… Zo kort, en toch nog zoo lang… Aan het eind van de middag besloot ik een lekker blik groentesoep open te trekken. Toen ik mijn keukentje inliep schoten er tot mijn schrik eerst twee muizen, en toen nog een derde weg. Na weer op adem te zijn gekomen zette ik de pan op het fornuis, en ZOEF! – daar ging er nog één. Toen bleef ik maar even wachten, en ja hoor…nummer vijf liet ook niet lang op zich wachten. Ik keek even goed om me heen, maar zag er geen meer zitten. Toch nog enigszins op mijn hoede draaide ik voorzichtig het gas open, en ZOEF! – daar schoot er één onder het fornuis vandaan. Nog voor ik op adem was gekomen werd het de laatste muis ook een beetje te heet boven het hoofd, en ZOEF! daar ging hij. Mijn hart had besloten maar in m’n keel te blijven zitten, zeker toen ik voorzichtig bukte en zag dat er nog een muisjes angstig achter een pootje van het fornuis verstopt zat. Toen de soep klaar was deed ik de deur zo snel mogelijk op slot en besloot de afwas maar even te laten voor wat het was. (Uiteraard wel onder water gezet…). Toen ik het hele verhaal aan aunti Peris vertelde kwam ze niet meer bij. Aunti Peris was helemaal niet verbaasd over het feit dat er maar liefst zeven muizen tegelijk waren, en vertelde me dat de muizen van de zee kwamen en dat muizen vangen dus onbegonnen werk was. Het beste kon ik maar vriendjes maken met de eerder genoemde poes, zodat zij daar kon gaan slapen en haar geur de muizen zou verjagen. Zij had dat bij haar thuis ook gedaan en vanaf toen kon ze weer rustig slapen… En nu klagen haar buren over muizen… En zo heb ik toch nog gelachen die dag… Maar terug in mijn kamer was ik weer chagrijnig… Nu had ik niet alleen last van de verkoudheid en van het getrek van de vlechtjes op mijn hoofd, maar ook nog eens overal jeuk!!
Nadat ik na een lange nacht alsnog moe en futloos wakker werd, ergerde ik me maandag echt aan alles en iedereen. Aan het meisje dat wel honderd keer per dag “aunti Patricia!” roept, maar vervolgens niks te vragen of te zeggen heeft. Aan het jongetje dat altijd als ik bij hem in de buurt sta zijn hoofd tussen mijn knieën steekt en zijn achterste omhoog – vermoedelijk in een poging het kunstje van de koprol van de grotere jongens na te doen – maar het mij ondertussen onmogelijk maakt een stap te verzetten… En aan de jongens die alleen maar elkaar vervelen, maar onmogelijk aan te zetten zijn tot een simpel spelletje als tikkertje… Al gauw besloot ik me maar weer terug te trekken op mijn kamer om de verslagen af te maken... En te wachten tot mijn slechte humeur en deze lang dag voorbij zouden zijn… ’s Middags ben ik mee geweest naar het strand, maar toen ik nog meer verkouden terugkwam dan ik al was, was ik zó moe dat ik besloot ’s avonds maar weer op mijn kamer te blijven. En daar kwam ik eindelijk op het idee dat het ‘voortdurend het gevoel hebben dat er iemand aan je haar trekt’ wel eens van invloed zou kunnen zijn op mijn humeur… Die rasta’s moesten eruit, en wel zo snel mogelijk! Hiervoor besloot ik toch maar mijn veilige kamertje te verlaten, en de meiden om hulp te vragen. Riziki en Grace – de jongste twee – waren onmiddellijk bereid om mijn haar van elastiekjes te ontdoen, en na een paar keer: “DON’T FIGHT OVER MY HAIR!! IT’S MY HAIR!!” hielden ze op met aan mijn haren trekken en in mijn oren schreeuwen om wie welk elastiekje mocht hebben. Hoe meer vlechtjes eruit waren, hoe relaxter ik me ging voelen… Wat een heerlijk gevoel toen eindelijk mijn haar weer normaal was… Nou ja…normaal… Zie de profielfoto voor het effect ;).
(In reactie op Harmens bezorgde mail: mijn haar is inmiddels weer gewoon hoor ;-)).

Niet alleen mijn gewone kapsel zorgde ervoor dat vandaag een stuk sneller voorbij ging dan gisteren. Op het strand had uncle Vincent gezegd dat de andere vrijwilligers altijd weg gaan op hun ‘vrije dagen’, en dat ik altijd hier blijf. Dat zette me aan het denken. Ik plan eigenlijk niet echt ‘vrije dagen’ in. Ik doe geen hele shifts, maar probeer op de meest hectische momenten van de dag mee te helpen. Daardoor maak ik minder uren maar wel nuttige, en kan ik de gesprekjes vrijer inplannen. Hoewel ik zo waarschijnlijk minder uren maak dan de gemiddelde vrijwilliger, ben ik bijna nooit écht vrij. Ik besloot dat het weer eens tijd werd voor een vrije dag, en wel meteen. Vandaag dus...

Vanmorgen voelde ik me ondanks mijn nog erger geworden verkoudheid heerlijk nadat ik lekker had uitgeslapen, en ben ik in mijn eentje naar de Nakumat (supermarkt) geweest. Toen ik terugkwam raakte ik aan de praat met John. En hij begon precies te vertellen wat ik nou net even moest horen. Dat het zo moeilijk kan zijn om in een ander land te leven. Dat niemand je écht begrijpt, doordat je en ander referentiekader hebt. Ik moest denken aan de kinderen en aunti’s, in wiens ogen ik enorm rijk ben, alleen al omdat ik een douche en koelkast heb. Ik moest denken aan de supermarktmedewerkers, die terwijl ik de goedkoopste koffie stond uit te zoeken allerlei dure koffiespecialiteiten begonnen aan te bieden. En aan de bedelaars die altijd extra lang om me heen blijven cirkelen omdat ik blank ben. Aan de man die vol bewondering en verbazing vroeg of ik te voet de ferry ging over steken (tussen de honderden Afrikanen). En aan de kerk, die de mensen aanspoort te geven wat ze overhebben, wat mij doet nadenken over de vraag wat je eigenlijk ‘over hebt’… Wat zijn basisbehoeften? En waarom is er zo’n verschil in basisbehoeften van Kenianen en Nederlanders?
Verder zei John dat wij als gestreste Nederlanders ontzettend moeite hebben om te ontstressen en gewoon grote delen van de dag niks te doen. (Daarom doe ik liever geen hele shifts ;-)). En dat het allemaal nog moeilijker is als je hier komt om te ‘helpen’, ten eerste omdat je je dan niet – zoals toeristen – kan afsluiten voor de armoede en problemen. En ten tweede omdat je dan nog meer de behoefte voelt om je tijd nuttig te besteden. En dan heb je nog de hitte van Mombasa… John vertelde dat hij ’s ochtends gewoon doodmoe en beroerd wakker kan worden terwijl hij toch echt wel goed geslapen heeft. Dat komt door de hitte, waar de inwoners van Mombasa dus net zoveel last van hebben als wij… Behalve dat zij geleerd hebben alles ‘polle polle’ (rustig aan) te doen.... Ook wist John te vertellen waarom het hier aan de kust zoveel warmer is dan in het binnenland. Hoe meer je naar het Westen gaat, hoe hoger je komt, en vandaar hoe kouder het wordt… Het schijnt zelfs zo te zijn dat Afrikanen die aan de kust ‘bruin’ zijn, in het binnenland ‘pikzwart’ worden, puur omdat daar de zon beter te verdragen is.
Het was net alsof ik net mijn hart had uitgestort bij John… Maar dat had ik dus helemaal niet! Maar door alles wat hij zei besefte ik dat het heel normaal is dat ik me soms zo gestrest, futloos of onbegrepen voel… En dat deed me beseffen dat het best de moeite waard is om ook die dingen op mijn weblog te beschrijven – al is het maar om andere vrijwilligers te laten weten dat ze niet de enige zijn die hier last van hebben…

Bij deze dus, een blog speciaal voor de vrijwilligers :). (En meteen een waarschuwing: als je ooit rasta’s neemt, let op dat ze ze niet te strak maken!! ;-))